Recenzja wystawy Kengo Kumy

Miałam niedawno przyjemność wziąć udział w wykładzie poświęconym współczesnej architekturze Japonii i widocznych w nich elementom nawiązującym do japońskich tradycji architektonicznych. Była to lekcja niezwykle pouczająca, jako że do tej pory zgłębiałam raczej historyczną architekturę tego kraju, a nie wytwory współczesnych architektów. Od tej pory stawiam sobie jednak mocne postanowienie naprawić ten błąd. Zwłaszcza, że zachwycił mnie nie tylko sam wykład, lecz także wystawa, z którą był powiązany – “Kengo Kuma. Eksperyment. Materiał. Architektura”.

Wystawa “Kengo Kuma. Eksperyment. Materiał. Architektura” to najnowsza ekspozycja Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, którą podziwiać można od 16 grudnia 2021 roku. Prezentuje ona wybrane projekty Kengo Kumy – jednego z najbardziej rozpoznawalnych japońskich architektów. Na wystawę składają się zdjęcia, plany oraz modele niektórych jego realizacji, jak również ogromna drewniana konstrukcja zwana “Chmurą”. O niej może jednak za chwilę.

Kengo Kuma

Kengo Kuma urodził się w 1954 roku. W 1990 roku uzyskał tytuł magistra architektury na uniwersytecie w Tokio, gdzie obecnie sprawuje funkcję profesora na wydziale architektury. W rzeczywistości jednak w przypadku Kengo Kumy prawdziwa nauka rozpoczęła dopiero po ukończeniu uniwersytetu. Przez kilka lat architekt podróżował po małych japońskich miejscowościach i wioskach projektując tzw. małą architekturę. Tworzenie niewielkich obiektów stanowiło dla Kumy niezwykłe wyzwanie. Pomogło także w wytworzeniu nowego stylu, który obecnie jest wizytówką tego architekta.

Punktem przełomowym dla kariery Kengo Kumy było niewątpliwie zaprojektowany w latach 2000 – 2002 Bamboo Wall House – jedna z dziesięciu budowli podstawionych w miejscowości niedaleko Wielkiego Muru Chińskiego w ramach projektu, do którego zaangażowano dziesięciu znanych azjatyckich architektów, w tym Kengo Kumę. Głównym elementem przykuwającym uwagę jest ściana budynku wykonana z bambusa (naturalny materiał, który miał dodatkowo znaczenie symboliczne – chińsko-japońska wymiana kulturowa).

W 1990 roku Kengo Kuma założył własne biuro projektowe Kengo Kuma & Associates, które obecnie zatrudnia ponad 300 architektów.

Tradycja w nowoczesności

Architekturę tworzoną przez biuro Kengo Kumy określić można mianem architektury postindustrialnej. Kengo Kuma dąży do zaprojektowania architektury, która w naturalny sposób wtapia się w otoczenie kulturowe i środowiskowe. Jednym z głównych idei przyświecających architektowi jest zupełna rezygnacja z takich materiałów budowlanych jak beton i stal, a co za tym idzie poszukiwanie na ich miejsce nowych rozwiązań materiałowych. W tym celu często sięga do tradycyjnych, japońskich nurtów w budownictwie przenosząc je na czasy współczesne.

W jego projektach wiele jest naturalnych elementów budulcowych, jako że kultura japońska, w tym architektura, jest bardzo mocno związana z naturą. W realizacjach Kumy zauważyć można przykładowo bambus, a także drewno czy cegły wypalane tradycyjną metodą. Oprócz tych naturalnych materiałów stoją nietuzinkowe rozwiązania jak te z wykorzystaniem helu czy plastikowych butli. Dobór materiałów uwarunkowany jest przede wszystkim relacją budynku z otoczeniem. Wiele projektów Kengo Kumy wtapia się w otoczenie, np.: zaprojektowany przez niego Dom baśni Hansa Christiana Andersena w Odense w Danii.

Wystawa w Muzeum Manggha

Wystawa “Kengo Kuma. Eksperyment. Materiał. Architektura” zajmuje dwie sale Galerii Europa – Daleki Wschód w Muzeum Manggha. Zwiedzanie zacząć warto od przeczytania manifestu Kengo Kumy, w którym opisano historię tworzenia wystawy oraz główne idee, którymi kieruje się w swojej pracy Kengo Kuma. Następnie przechodzi się do głównej sali wystawowej.

Na wystawie prezentowany jest wybór ostatnich projektów Kengo Kumy. Wchodząc do tej sali nie spodziewałam się aż takiej ilości eksponatów. Co więcej, każdy obiekt oprócz opisu i zdjęć zaprezentowany został w formie makiety. Takie rozwiązanie ma zarówno wady i zalety. Dzięki zastosowaniu makiet znacząco podniesiono wartość edukacyjną wystawy. Możliwość obejrzenia projektu z każdej strony zdecydowanie ułatwia zrozumienie istoty projektów Kenzo Kumy. Z drugiej jednak trony osobom, takim jak ja ciężko jest się powstrzymać od prób “macania” niemal wszystkiego. Mnie udało się poskromić moje ręce. Mam nadzieję, że pozostałym zwiedzającym także 😀

Jeśli czytacie moje wpisy od jakiegoś czasu, mogliście już zauważyć, że mam słabość do drewna i produktów z niego wykonanych. Nie zdziwi Was więc, jak powiem, że wejście do sali, w której znajdowała się instalacja „Chmura”, spowodował że otwarłam usta ze zdumienia (na szczęście nie było tego widać. Vivat maseczki!). Konstrukcja ta w całości bowiem wykonana z drewna po prostu zachwyca.

Instalacja ta nawiązuje do polskiej i japońskiej tradycji drewnianej. Drewniane belki tworzące instalację połączono bowiem ze sobą za pomocą tradycyjnych połączeń ciesielskich, które wykorzystywali rzemieślnicy z Polski i Japonii. Zaprojektowana została przez pracownię Kengo Kumy we współpracy z Wydziałem Architektury i Sztuk Pięknych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.

Moja ocena wystawy to 9/10. Na tak wysoką notę wpłynęła nie tylko aranżacja wystawy, lecz także program towarzyszący, który przygotowało Muzeum Manggha. Jak już wspomniałam, jestem po pierwszym wykładzie, który prowadził p i z pewnością zapiszę się na kolejny 😀

Widzieliście już wystawę “Kengo Kuma. Eksperyment. Materiał. Architektura”? Jeśli tak, podzielcie się swoimi spostrzeżeniami w komentarzach. A jeśli nie, to spokojnie, ekspozycję obejrzeć można aż do 3 maja 2022 roku. Bilet na nią jest łączony z innymi wystawami.

Jeśli interesujecie się architekturą współczesną, to zapraszam do zapoznania się z innymi moimi artykułami z tej kategorii:

Agnieszka Gach